947 total views,  1 views today

ΙΕΡΟΣ   ΝΑΟΣ   ΚΟΙΜΗΣΗΣ  ΤΗΣ  ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Όπως αναφέραμε  στο άρθρο  «ΙΣΤΟΡΙΑ  ΓΕΛΑΝΘΗΣ», ο Αλή,  πασάς των Ιωαννίνων, ύστερα από προτροπή της κυρα-Βασιλικής και σε ένδειξη καλής φιλίας προς τους Έλληνες ραγιάδες, έδωσε την άδεια,  να κτιστούν στην ευρύτερη περιοχή της Δυτ. Θεσσαλίας, ορθόδοξες εκκλησίες. Τότε, μεταξύ των άλλων, κτίστηκαν οι εκκλησίες του Αγίου Νικολάου στη Φήκη (Μπαρμπόπη) Τρικάλων,  στη Μαγουλίτσα, στην Καππά και στη Βασιλική (Βοϊβόδα) Τρικάλων τα έτη 1805, 1813, 1813 και 1818 αντίστοιχα και  του Αγ. Χαραλάμπους στη Λαζαρίνα (1813).                                                                                   Το έτος 1813, οι χωριανοί μας,  έκτισαν στα Β.Α του σημερινού οικισμού και στη Νοτ. όχθη του ποταμού Πάμισου, τη νέα τους  εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τούτο μας φανερώνει και η παρακάτω ανορθόγραφη επιγραφή που σώζεται στο υπέρθυρο της νότιας εισόδου του ναού,  γραμμένη σε εννιά στίχους. Φωτ.  1.

+ Ιστορίθη ούτος ο θείος και πάνσεπτος ναός της                                                                          Θεοτόκου μαρίας ήτε της κημοίσιος `αρχερατεύοντος                                                                                του θεοφιλεστάτου αρχί `επισκόπου κυρίου Διονυσίου                                                              ‘ιερατεύωντοςτου εν Δεσιμοτάτου Νικολάου ‘ιερέως                                                              `επιτροπεύοντος νικολάου αναγνώστου κοστούλα ε`ις μνημό   **                                                              σινων αυτού α`ιώνιον …. . όρας: 1843 μαϊου 24                                                                                        και αναστασίας μοναχή                                                                                                                  `εκθεμέλιον

Φωτ. 1.  Επιγραφή στο υπέρθυρο τη; νοτίας εισόδου του κυρίως ναού, (από το εσωτερικό μέρος.)

                                                                                                                                                                                                                                    Στο εξωτερικό  περιθύρωμα  της ίδιας επίσης  εισόδου, υπάρχει λιθανάγλυφη επιγραφή: «Κοίμηση της Θεοτόκου».  Στη δε δυτική όψη του κωδωνοστασίου, πάνω σε μαύρη ποταμίσια πέτρα υπάρχει επίσης λιθανάγλυφη επιγραφή σε  τέσσερις  στίχους: Φωτ 2.                                  

      ΝΑΟΣ                     ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

      ΓΕΩΡ                      ΓΙΟΥ

      1813                        ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 5

      ΑΡΧΙΤΈΚΤΩΝ      ΝΙ  ΡΙΓΓΑ

Φωτ 2. Λιθανάγλυφη επιγραφή στην είσοδο του Παλιού καμπαναιού το έτος 1813 ίσως αναφέρεται στην κτίση της εκκλησίας, Αύγουστος 1998.

Φωτ. 3. Β.Α. εσωτερική πλευρά θόλου εισόδου του καμπαναριού, το έτος 1882 ίσως αναφέρεται στην κτίση του.

                    Το καμπαναριό του Ναού, φαίνεται πως κτίστηκε πολύ αργότερα, το έτος 1882. Τούτο μαρτυρεί αφ ΄ενός μεν, η λιθανάγλυφη ημερομηνία (φωτ. 3) στην ποταμίσια πέτρα που σώζεται στο Β.Α. τμήμα του ισογείου θόλου του καμπαναριού αφ΄ ετέρου δε, η ανάγλυφη ημερομηνία (1880) που είναι χαραγμένη πάνω στην καμπάνα.  Στη δίζωνη εικόνα του πολιούχου της εκκλησίας που βρίσκεται στο τέμπλο αριστερά της εικόνας της Παναγίας, εικονίζεται στην Α΄ ζώνη (επάνω) η Κοίμηση της Θεοτόκου και στο κέντρο της Β΄ ζώνης (κάτω) ο Άγιος Γεώργιος έχοντας αριστερά  του τον Άγ. Νικόλαο  και δεξιά του τον Άγ. Αθανάσιο, Φωτ. 4

Πολιούχος Γελάνθης, δωρεά του Γεωργ. Ιωάν Γκούμα στην παλιά εκκλησία, 1907.

     Από την  εικόνα αυτή και από τις δυο παραπάνω επιγραφές διαπιστώνεται ότι ο ναός είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Πολλοί χωριανοί μας, παλιότερα, αποκαλούσαν την εκκλησία αυτή  Άη-Γιώργη, το ίδιο κάνουν και σήμερα μερικοί γεροντότεροι.                          Από την λιθανάγλυφη επιγραφή της δυτικής εισόδου του παλιού καμπαναριού (Φωτ 2) και από τον  Άγ. Γεώργιο που εικονίζεται στο κάτω μισό της  εικόνας του πολιούχου, εύκολα συμπεραίνει κανείς πως οι πρόγονοί μας για να ενθυμούνται το παλιό τους χωριό και να τιμούν τον άγιο     του παλιού τους χωριού, έγραψαν στην είσοδο του καμπαναριού “Ι.Ν. Αγίου  Γεωργίου”. Ο Άγιος Αθανάσιος και ο Άγιος  Νικόλαος που εικονίζονται στην εικόνα του πολιούχου σε μικρότερο μέγεθος, αριστερά και δεξιά του αγίου Γεωργίου, μας  υπενθυμίζουν, ο μεν Άγ. Αθανάσιος την εκκλησία ή το εξωκκλήσι τους   που ήταν κτισμένο βόρεια του ναού  της  Κοίμησης  της  Θεοτόκου (καταστράφηκε από σεισμό ή από πλημμύρα του ποταμού),   ο  δε Άγιος  Νικόλαος το εξωκκλήσι ή το      εικονοστάσι τους που βρισκόταν στο σημερινό ομώνυμο τοπωνύμιο, εκεί δηλαδή  που σήμερα σώζεται το παλιό εικονοστάσι του Αγ. Νικολάου, κτισμένο πριν από το έτος 1905, αλλά και το εξωκκλήσι που κτίστηκε  το 1992 από το Μορφωτικό Σύλλογο Γελάνθης.        Το ότι ο ναός είναι αφιερωμένος κύρια  στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αποδεικνύεται και από το πανηγύρι του χωριού που γινόταν, όπως αναφέρει η τοπική προφορική παράδοση, και συνεχίζει να γίνεται στις 15 Αυγούστου, με εξαίρεση από το 1920 περίπου μέχρι το 1984 που γινόταν του αγίου Γεωργίου.

ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΤΕΜΠΛΟΥ ΜΕ ΤΟ ΕΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΤΟ 1866.

   Στο ναό υπάρχει ένα θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο μεγάλης αξίας που αποτελεί το πιο ιδανικό αντιπροσωπευτικό δείγμα ξυλόγλυπτης τέχνης στην  ευρύτερη περιοχή της Δυτ. Θεσσαλίας και είναι ένα από τα ελάχιστα στο Θεσσαλικό χώρο. Κατασκευάστηκε, όπως μας πληροφορεί η ξυλόγλυπτη επιγραφή του, το 1866, ίσως από Μετσοβίτες τεχνίτες.         Eίναι κατασκευασμένο με τη μέθοδο του «κεντητού» ή «σκαλιστού στον αέρα». Είναι έντονα εξώγλυφο και δεν έχει τη συνηθισμένη επιχρύσωση. Χαρακτηρίζεται από το βαθύ ανάγλυφο και τα προεξέχοντα μέλη του. Εξαιρετικά ξυλόγλυπτα είναι επίσης ο Άμβωνας, το Δεσποτικό 1903, το Κιβώριο της Αγίας Τράπεζας 1867 και το εικονοστάσι του Αγ. Σεραφείμ, 1903 δια χειρός ΣΑΠΤΕΡΙ.