2,049 total views, 2 views today
ΤΟΥΡΚΟΙ–ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ
Φιλολογικές πηγές αναφέρουν ότι, η κατάκτηση της Θεσσαλίας από τους τούρκους έγινε αρχικά, γύρω στο 1385/86, από τον Εβρενό μπέη, το Χαϊρεντίν πασά και από τούρκους νομάδες, άποικους που καταγόταν από τη Μ. Ασία και ακολουθούσαν τους αρχηγούς τους. Κατέλαβαν μέρη της Θεσσαλίας, τη Λάρισα και το Τσάι Χισάρ-Δαμάσι, τούτο βεβαιώνεται στα 1454/55 (MM 10, φ.216ν ).
Κατά το έτος 1393-94 ή 1397-98 ο Σουλτάν Βαγιαζήτ, ονομαζόμενος Γιλδιμίρ =κεραυνός, ύστερα από την εκστρατεία του εναντίον της Βοσνίας και Σερβίας στρατοπέδευσε κοντά στη Βέροια. Την εποχή αυτή η Θεσσαλία και η Στερεά Ελλάδα ήταν κάτω από την κυριαρχία των Φράγκων οι οποίοι αφού διαίρεσαν τις περιοχές σε Ηγεμονίες ή Δουκάτα, δυνάστευαν και καταπίεζαν τους κατοίκους σε τόσο μεγάλο βαθμό που ο Έλληνας αρχιεπίσκοπος της Φωκίδας θέλοντας να απαλλαγεί από τα δεινά της Φραγκοκρατίας, αναγκάστηκε να ζητήσει τη βοήθεια του Βογιαζήτ, να καταλάβει τη Θεσσαλία και να διώξει απ΄ αυτήν τους Φράγκους.
Ο Βαγιαζήτ χωρίς καμιά χρονοτριβή στέλνει αμέσως (1423) τον στρατάρχη Τουραχάν Μπέη (πασά), ο οποίος αφού κατέλαβε αμαχητί τη Λάρισα και τα Τρίκαλα προχώρησε για τη Λαμία και έφτασε μέχρι τη Θήβα, χωρίς καμία αντίσταση καθότι οι Έλληνες τον κάλεσαν για να τους λυτρώσει από τους Φράγκους. Έτσι, το 1425, ολόκληρη τη Θεσσαλία βρίσκεται υπό την κατοχή των τούρκων. Οι τούρκοι δε, για να συγκρατήσουν τα κατακτηθέντα μέρη της Θεσσαλίας μετέφεραν από το Ικόνιο της Μ. Ασίας 4.000 πολεμιστές οι οποίοι αποτέλεσαν μόνιμη φρουρά των κατακτηθέντων περιοχών της Θεσσαλίας.
Οι νέοι αυτοί έποικοι λόγω της καταγωγής τους, από το Ικόνιο, ονομάστηκαν «Κονιάροι». Εγκαταστάθηκαν κοντά στον Τύρναβο, στην Αγυιά, Αλμυρό και στα ριζά των βουνών Τρικάλων και Καρδίτσας. Κονιάροι, εγκαταστάθηκαν επίσης στη Λοξάδα, περιοχής Φαναρίου Καρδίτσας. Τους παραχωρήθηκαν μικροϊδιοκτησίες (αλιακάδες), που κατά πάσα πιθανότητα ήταν μικρές ιδιοκτησίες ελλήνων που δημεύτηκαν από τους κατακτητές. Οι «Κονιάροι» αν και ήταν απόγονοι πολεμικής φυλής δεν τους διέκρινε κανένα ελάττωμα βιαιοπαθείας ενώ αντίθετα αποτελούσαν ανάμεσα στους Χριστιανούς κολίγους ένα στοιχείο προοδευτικό και ειρηνικό. Έγιναν πιο εργατικοί, πιο φιλήσυχοι και πιο έντιμοι από τους Θεσσαλούς γεωργούς και ουδέποτε εκτράπηκαν σε αδικίες ή καταπιέσεις χριστιανών.
Το γειτονικό μας Φανάρι, τα χρόνια αυτά, γίνεται έδρα των τούρκων πασάδων και παίρνει το όνομα «Φενάρ Μπεκίρ.» Ο απογραφέας του 1454/5 μας δίνει την πληροφορία ότι, 7 τιμαριώτες ήταν κάτοχοι τιμαρίου* που το κληρονόμησαν από τον πατέρα ή τον παππού τους όταν αυτοί ήρθαν εδώ με τον παραδοσιακό αρχηγό τους Εβρενό, διοικητή των adingi=ομάδα ελαφρού ιππικού. Απ’ αυτά τα τιμάρια, ένα ήταν του Αλή μπέη, ένα του Χαμψά, απογόνων του Σατί που ήρθε κι αυτός με τον Εβρενό μπέη (ΜΜ10, φ. 376r), ένα του Γιουσούφ μπέη Χισαρλίκ ( ΜΜ 10, φ. 353r) και 4 αγνώστων τιμαριωτών που κληρονόμησαν τα τιμάρια τους από τον πατέρα τους ( ΜΜ10, φφ 314r, 323r, 323ν και 375 r ). Όλοι οι τιμαριώτες κατείχαν τα τιμάριά τους στα περίχωρα του Φαναρίου.
Ο πληθυσμός της Θεσσαλίας, κατά τους χρόνους αυτούς, στην πλειοψηφία του ήταν Ελληνικός, κοντά στον οποίο ζούσαν Αλβανοί, Βλάχοι και μια τουρκική μειονότητα νομαδικής καταγωγής (Γιουρούκοι).
Αλβανούς έχουμε, μία κοινότητα, στο χωριό Μεζντάν-Μεσδάνι ( Αγναντερό ) του Φαναρίου, (κατάστιχο ΤΤ 36 σελ. 1295 του έτους 1466-67), και από ένα Αλβανικό οικισμό στις πόλεις Τρίκαλα, Λάρισα και Τσατάλτζα-Φάρσαλα, (κανονισμός του Μπαγεζίτ Β΄ 1506).
Βλάχικο πληθυσμό έχουμε στο Δαμάσι, 130 οικογένειες δηλ. το 41,40% του πληθυσμού του Δαμασίου, ενώ οι ελληνικές οικογένειες είναι 184. Βλάχους επίσης έχουμε και στις πόλεις Τρίκαλα, Λάρισα και Φάρσαλα (κατάστιχο ΤΤ 36 σελ. 1, 3, 6 Αύγουστος 1506).
Στο Φανάρι ζούσαν δυο μουσουλμάνοι βλάχικης καταγωγής. Επίσης το Φανάρι περιλάμβανε μία τουρκική συνοικία και δυο τουρκικές κοινότητες που αριθμούσαν 151 οικογένειες. Κατά την (τουρκική) απογραφή του 1454/55, η πρώτη κοινότητα στο Φανάρι απογράφηκε ως κοινότητα εξαρτώμενη από τον Μωχάμεντ μπέη (ΜΜ 10, φ. 280ν) και η δεύτερη, ίσως νομαδική, ως εξαρτώμενη από τον Χατζή μπέη (φ. 281r ). Επίσης, η πόλη Φανάρι, είχε και 4 Ελληνικές συνοικίες με 321 οικογένειες και 96 χήρες. (ΜΜ10, φφ. 281r -285r ). Συνολικά ζούσαν στο Φανάρι 906 τούρκοι και 1476 έλληνες χριστιανοί. Η Θεσσαλία παρέμεινε κάτω από την κυριαρχία των Τούρκων για πέντε αιώνες και πλέον (1395-1881).
* Timar ( τιμάριο )= Η άμεση παραχώρηση φορολογικών προσόδων έναντι υπηρεσιών, στρατιωτικών κατά κύριο αλλά όχι αποκλειστικό λόγο, σε ορισμένα πρόσωπα εγγράφεται σε μια ευρεία κλίμακα εισοδημάτων που αντιστοιχεί στην κλίμακα της στρατιωτικής ιδίως ιεραρχίας δηλ. δωρεά που παραχωρήθηκε σε τούρκους για την προσφορά στρατιωτικής ή πολιτικής υπηρεσίας. Του Σπύρου Ι. Ασδραχάς «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΙΕ΄-ΙΘ΄ Αιώνας, Αθήνα 2003.
ΠΗΓΗ: “Θεσσαλικό Ημερολόγιο Τόμ. 18” και « Η θεσσαλική Ιθώμη το Φανάρι», Χριστόφορος Κ. Τραυλός, σελ 83-87.
Στο βιβλίο «ΘΕΣΣΑΛΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1964», σελ. 616, αναφέρεται ότι η στατιστική του 1857 δίδει τον πληθυσμό της Θεσσαλίας με τους παρακάτω αριθμούς: Έλληνες 293.000, Βλάχοι 21.000, Γύφτοι 8.000, Εβραίοι 5.000, ασιανοί 20.000 και Αιθίοπες 8.000.